Τι είναι η πατρίδα μας

Παρακολουθώ όλη αυτή την ανταλλαγή διαξιφισμών που ξεκίνησε από την κριτική του πονήματος "Τι είναι η Πατρίδα μας" των Δραγώνα και Φραγκουδάκη από την Καρατζαφέρειο κριτική και στη συνέχεια ενεπλάκησαν πολλοί και διάφοροι, με πιο διακεκριμένο το Μίκη Θεοδωράκη. Σήμερα διάβασα και συνέντευξη της κας Ρεπούση, την οποία ανέμενα να φανεί στο σχετικό προσκήνιο αυτής της υπόθεσης κάποια στιγμή.

Το ερώτημα του βιβλίου είναι υπαρκτό και το blog το έχει θέσει με πιο ορθή έκφραση. "Τι θέλουμε να είναι η Πατρίδα μας". Το τι ήταν και περίπου ακόμα είναι, νομίζω πως είναι καθαρό. Η Ελλάδα ιδρύθηκε και έζησε ως τώρα ως κράτος-έθνος, όπως όλα τα κράτη των Βαλκανίων, που προέκυψαν από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Και όχι μόνον είχε εθνικό χαρακτήρα αλλά ήταν και αλληλένδετη η ύπαρξή της με την Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία, η οποία ηγείτο του Χριστιανικού πληθυσμού των Βαλκανίων, καθ' όλη τη διάρκεια της Οθωμανικής κυριαρχίας, με βάση μάλιστα θεσπισμένων προνομίων του Σουλτάνου. Ο εθνικός χαρακτήρας της Ελλάδας σφυρηλατήθηκε από τον μεγαλοϊδεατισμό των αρχών του 20ου αιώνα και από τη δικτατορία του Μεταξά και παγιώθηκε από τις ανταλλαγές πληθυσμών με βάση τις διάφορες διεθνείς συνθήκες του πρώτου μισού του 20ου αιώνα. Ακόμα και η ιδεολογικά διεθνιστική Αριστερά, στην Ελλάδα έχει μια ειδική εθνική χροιά, την οποία νομίζω καθαρά εξέφρασε ο κος Θεοδωράκης στις αναφορές του στη διάρκεια αυτής της υπόθεσης.

Αυτό λοιπόν το εθνικό κράτος είναι σίγουρο ότι θα το καλέσουν οι περιστάσεις της παγκοσμιοποίησης του σύγχρονου κόσμου να αναδιαμορφωθεί για να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες όπου οι λαοί καλούνται να συνεργαστούν σε επίπεδο ατόμων πλέον και όχι κρατών και άνθρωποι διαφορετικών φυλών ταξιδεύουν, εργάζονται ή εγκαθίστανται σε άλλα μέρη του κόσμου από αυτά που είναι η ρίζα του έθνους τους. Δεν μπορούμε να κλείσουμε τα μάτια μας σε αυτό, που ήδη συμβαίνει και το οποίο ίσως και μεις αναγκαστούμε να πράξουμε σε αντίθετη πορεία με αυτή των μεταναστών που έρχονται στη χώρα μας (πχ οι Έλληνες νέοι γιατροί σε αρκετές περιπτώσεις εγκαθίστανται στη Βρετανία, που βρίσκουν ευκολότερα εργασία και μπορούν πιο άνετα να αποκτήσουν ειδίκευση και μάλλον έχουν καλύτερο περιβάλλον εργασίας απ' ότι στη χώρα μας).
Άποψή μου είναι ότι τη νέα εικόνα της πολυπολιτισμικής Ελλάδας με διατήρηση της εθνικής της ταυτότητας, θα πρέπει να τη στηρίξουμε στις εμπειρίες άλλων κρατών, που έχουν επί χρόνια δοκιμασμένες πολιτικές σε αυτό τον τομέα και έχουν δημιουργήσει λειτουργικές δομές και νόμους, που καλό είναι με κριτικό τρόπο να υιοθετήσουμε. Να διδαχθούμε από την εμπειρία τους, γιατί και εκείνοι είχαν προβλήματα όταν πρωτοήρθαν σε επαφή με το πρόβλημα.

Τώρα για το θόρυβο της υπόθεσης Δραγώνα, θα ήθελα να πω ότι σίγουρα σε πολλές περιπτώσεις έγινε αποσπασματική κριτική, που αλλοτρίωνε σκέψεις και απόψεις. Από την άλλη, φαίνεται να υπάρχει μια τάση που θα την περιγράψω μ΄ένα ιστορικό παράδειγμα.
Στη Σμύρνη κατά τη Μικρασιατική εκστρατεία, ο Βενιζέλος επέμενε ιδιαίτερα στο διορισμό του Αριστείδη Στεργιάδη ως Ύπατου Αρμοστή. Πιθανότατα οι εντολές Βενιζέλου προς τον Αρμοστή ήταν να επιδείξει και να επιβάλλει το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την προστασία των Τούρκων των ευρισκομένων υπό την Ελληνική διοίκηση. Ο Στεργιάδης (τον οποίο διατήρησε στη θέση του και η κυβέρνηση Γούναρη προφανώς κατόπιν επιταγών των "συμμάχων") φαίνεται να υπερέβαλλε σε φιλοτουρκική συμπεριφορά ακόμα και εις βάρος των εθνικών συμφερόντων. Απέτρεψε τη δημιουργία Μικρασιατικής Άμυνας από τους Ίωνες κατοίκους ώστε να αμυνθούν των εστιών τους και εγκατέλειψε τη Σμύρνη με πλοίο ξένης δύναμης μια μέρα πριν την καταστροφή χωρίς να οργανώσει διόλου την προστασία των κατοίκων και χωρίς να τους ενημερώσει καν για τους κινδύνους, που θ' αντιμετώπιζαν. Δεν γύρισε ποτέ στην Ελλάδα. Ναι την καταστροφή την έφεραν αμετροεπείς μεγαλοϊδεάτες και πατριδοκάπηλοι. Αλλά υπήρχαν και οι Στεργιάδηδες, που κόπτονταν για τα δικαιώματα των Τούρκων και άφησαν τους Χριστιανούς στο μαχαίρι των Τσετών, σώζοντας εαυτόν και μόνον. Πολλοί αρχίζουν τούτη την εποχή να θυμίζουν Στεργιάδηδες έντονα...
Έχει δίκιο η κα Ρεπούση ότι οι εθνολατρικές κολακείες δεν κάνουν καλό και η κριτική ωφελεί. Έχει δίκιο ότι η ιστορική αλήθεια δεν βλάπτει αλλά αντίθετα διδάσκει και από τα λάθη μας μαθαίνουμε να μην τα επαναλαμβάνουμε. Αλλά αυτό ισχύει για την ιστορική αλήθεια και όχι για την ωραιοποίηση των συνωστισμών της προκυμαίας της Σμύρνης. Ναι, να έχουμε το θάρρος να παραδεχτούμε ότι και μεις κάναμε βανδαλισμούς στη Μικρά Ασία και μεις καίγαμε πόλεις που εγκατέλειπε ο Ελληνικός Στρατός αλλά όχι να μιλάμε για συνωστισμούς για να καλύψουμε με το βαμβάκι τα γεγονότα και να γαλουχήσουμε με ψέμματα τις νέες γενιές γιατί έτσι μας επιβάλλεται άνωθεν.
Κατά συνέπεια ναι στην πλήρη ιστορική αλήθεια είτε μας συμφέρει είτε όχι και όχι στην επιβαλλόμενη από κέντρα αποφάσεων ιστορική αλλοτρίωση. Ναι στην πατριωτική ταυτότητα που θα αποφασίσουμε μόνοι μας να διαμορφώσουμε για να καλύψουμε τις νέες συνθήκες και προκλήσεις με γνώμονα τον ανθρωπισμό και το σεβασμό της διαφορετικότητας των ατόμων, όχι όμως στην επιβαλλόμενη μετεξέλιξη, που συμφέρει κάποιους. Και για να προλάβουμε να μη μας επιβάλλουν κάποιοι το τι θέλουν αυτοί να γίνουμε, θα πρέπει να ασχοληθούμε εμείς κάποια στιγμή με το θέμα. Και υπ' αυτή την οπτική γωνία και το βιβλίο Δραγώνα-Φραγουδάκη και οι συζητήσεις που προκλήθηκαν καλό κάνουν γιατί βάζουν το θέμα στην ατζέντα και πιστεύω αν κάπως ξεφύγουμε από τα τωρινά ανελαστικά μας κρατικά προβλήματα, θα πρέπει τα κόμματα και η κοινωνία να δώσουν κάποια προτεραιότητα στο ζήτημα για ν' αρχίσουν να διαμορφώνονται αρχές και βάσεις για τη σύγχρονη Ελληνική πραγματικότητα του 21ου αιώνα.