Παρασκευή 11 Σεπτεμβρίου 2009

Ιστορικές απόψεις και εκδοχές


Όταν πριν από δυο μέρες έψαχνα το διαδίκτυο για να βρω κείμενα, βίντεο και εικόνες για να εμπλουτίσω την ανάρτησή μου για την επέτειο της Καταστροφής της Σμύρνης, έμεινα έκπληκτος από τα πόσα ελληνικά ή ελληνοφανή sites και blogs υπάρχουν, τα οποία μετά περισσής μανίας προσπαθούν να δυναμώσουν την αμφισβήτηση πως την πυρκαγιά της Σμύρνης την έβαλαν οι Τούρκοι. Υπήρχε και το θέμα με το "συνωστισμό" στο βιβλίο ιστορίας της ΣΤ' Δημοτικού, αλλά φαίνεται πως αρκετοί θεωρούν ιδιαίτερα προοδευτικό το να προσπαθούν να εξαντλήσουν την υποτιθέμενη αντικειμενικότητά τους στο θέμα αυτό με τα εκατομμύρια ξεριζωμένους και τα πάμπολλα θύματα.

Αν θέλουμε να δούμε το θέμα με βάση την επιστήμη της ιστορίας, θα μπορούσαμε να πούμε ότι δεν είναι κάτι 100% αποδεδειγμένο Οι κύριες πηγές που αναφέρονται στους Τούρκους σαν εμπρηστές της Σμύρνης είναι ο Αμερικανός πρέσβης Τζωρτζ Χόρτον και το βιβλίο της Αρμένισσας Marjorie Housepian Dobkin, "Σμύρνη 1922. Η καταστροφή μιας πόλης". Και τους δυο τους αμφισβητούν οι Τούρκοι, ως μη αντικειμενικές πηγές. Ο Χόρτον υπήρξε και διπλωμάτης σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη και είχε παντρευτεί Ελληνοαμερικάνα και η Χουζεπιάν ήταν Αρμένισσα (αδιάσειστο επιχείρημα!!!). Για τον Χόρτον, οι Τούρκοι αναφέρουν ότι είχε φύγει από τη Σμύρνη δυο μέρες πριν τη φωτιά.

Αν ακολουθήσουμε το δρόμο της λογικής λοιπόν, λόγω έλλειψης στοιχείων ή αμφισβήτησής τους, αν οι Έλληνες έβαλαν τη φωτιά, τότε πρέπει να το έκαναν για ν' αυτοκτονήσουν, διότι έτσι είχαν πλέον δυο μόνο δυνατότητες διαφυγής, ή να πέσουν στη θάλασσα ή στα χέρια των Τούρκων. Επίσης καταστρέφοντας την πόλη τους, έχαναν κάθε δυνατότητα μελλοντικής πιθανής διαπραγμάτευσης για επιστροφή περιουσιών κλπ. Από την άλλη, η καταστροφή εκ θεμελίων της Σμύρνης, έδινε στους Τούρκους την πλήρη δυνατότητα στη θέση της κοσμοπολίτικης πρωτεύουσας της Ιωνίας να εγείρουν την Τουρκική Ιζμίρ, χωρίς να δώσουν σε κανένα σύμμαχο ή εχθρό λόγο και καίγοντας στη φωτιά την όποια προηγούμενη κοινωνική και ιστορική βάση της πόλης. Τέλος και όχι λιγότερο σημαντικό είναι ότι οι Έλληνες ήσαν κατ' ουσίαν ακέφαλοι τη μέρα που μπήκε η πυρκαγιά, αφού είχαν φροντίσει οι Τούρκοι να θανατώσουν με άγρια βασανιστήρια τον Μητροπολίτη τους και τους δημογέροντες τους.

Είναι πάγια τακτική του κεμαλικού εθνικού κράτους της Τουρκίας ν' αμφισβητεί διαχρονικά, τα όποια εγκλήματα έπραξαν οι εκπρόσωποί του στο παρελθόν, επιστρατεύοντας τους επιστήμονες ιστορικούς, που δέχονται να υπηρετήσουν αυτό το στόχο. Ίσως κάτι τέτοιο δεν είναι ίδιον της Τουρκίας και μόνο αλλά το έχουμε δει σε όλες τις εκφάνσεις ολοκληρωτισμών και μεγαλοϊδεατισμών, μόνο που το "βαθύ" κράτος της Τουρκίας το κάνει με σύστημα και συνέχεια ασχέτως των εκάστοτε προσώπων και των υπευθύνων.

Θυμάμαι ένα σχετικό περιστατικό σαν μεταπτυχιακός φοιτητής στην Αγγλία. Είχαμε ένα Τούρκο φοιτητή, που διέμενε στην ίδια με μας φοιτητική εστία. Στην αρχή δεν ξέραμε ότι ήταν Τούρκος αλλά παρατηρούσαμε ότι στο εστιατόριο καθόταν κοντά μας και φαινόταν σαν να ψιλοκαταλάβαινε τις κουβέντες. Κάποια στιγμή μας προσέγγισε και η αλήθεια είναι ότι κάναμε κάποια παρέα. Συνήθως προσπαθούσε να φέρνει τη συζήτηση σε ελληνοτουρκικά θέματα όπως η Κύπρος ίσως για να πειράζει πιο πολύ τους Κύπριους συμφοιτητές με τις απόψεις του. Το φόρτε του όμως ήταν η Νεοτουρκική άποψη για τη γενοκτονία των Αρμενίων. Ποια είναι αυτή; Αναγκαστικά, έπρεπε να γίνει μια μετακίνηση πληθυσμών. Έτσι οι Αρμένιοι εκλήθησαν να φύγουν στο εσωτερικό της Τουρκίας. Ο καιρός λοιπόν ήταν δύσκολος για μια τέτοια μετακίνηση με αποτέλεσμα πολλοί να μην καταφέρουν να φθάσουν στον προορισμό τους...
Η άποψη αυτή του φίλου μας του Τούρκου συμφοιτητή δεν διαφέρει και πολύ από την επίσημη θέση κρατική και επιστημονική ιστορική της Τουρκίας για τη γενοκτονία των Αρμενίων.

Η Τουρκία λοιπόν έχει τον τρόπο ν' αμφισβητεί τους πάντες και τα πάντα με σύστημα και συνέχεια και δυστυχώς εμείς εξαντλούμε την επιστημονική αντικειμενικότητα μας και μάλιστα όχι πάντα παρουσιάζοντας όλα τα στοιχεία, στη προσπάθεια μιας παρεξηγημένης λήθης. Ναι, θέλω φίλους τους γείτονές μου, αυτούς που αναγνωρίζουν όμως και τα δικά μου δικαιώματα και θέλουν να ζήσουν ισότιμα και ειρηνικά μαζί μου και όχι τους δολοφόνους του Τάσου Ισαάκ και του Σολωμού Σολομού (Κενάν Ακίν λεγόταν ο δολοφόνος του Σολομού για όσους τον ξέχασαν). Δεν θέλω να ζω με τα μίση του παρελθόντος αλλά πως να το κάνω όταν με κρατάνε σε συνεχή εξοπλισμό, με παραβιάσεις, αμφισβητήσεις συνόρων, προκλήσεις σε βραχονησίδες και άλλα συναφή; Ας το έχουν υπ' όψη όσοι συμπατριώτες, θέλοντας να δουν απ' άλλη οπτική γωνιά κάποια θέματα, μπουχτισμένοι πιθανόν και από το δικό μας μεγαλοϊδεατισμό, φθάνουν στο σημείο να αμφισβητούν τις μνήμες και τα μαρτύρια των προγόνων μας, που μέχρι πριν λίγο καιρό ζούσαν και ήταν οι ίδιοι αδιάσειστοι μάρτυρες των συμβάντων. Όπως δεν πρέπει και μεις στην ιστορία που διδάσκουμε στα παιδιά μας, ν' αρνούμαστε και φρικαλεότητες, που ο Ελληνικός Στρατός έπραξε στη Μικρά Ασία, έτσι δεν πρέπει να δίνουμε συγχωροχάρτι στα εγκλήματα του Νουρεντίν και των Τσετών δολοφόνων του, στο όνομα της ενδελεχούς ιστορικής έρευνας ή της λήθης, που απαιτεί η νέα τάξη πραγμάτων.

ΥΓ: O "αμφισβητούμενος" Τζωρτζ Χόρτον υπήρξε σωτήρας πολλών αμάχων αφού τα καΐκια από τα νησιά με Αμερικάνικες σημαίες καθώς και πλοία του Αμερικανικού στόλου με την προτροπή και οργάνωσή του μάζεψαν τους θαλασσοπνιγμένους. Ο Δήμος Νέας Σμύρνης τον έχει τιμήσει με προτομή στην πόλη μας (φωτογραφία).

11 σχόλια :

  1. Το πρόβλημα δεν το δημιουργούθν μόνο οι Τούρκοι. Οι Μικρασιάτες όταν έφτασαν στην Ελλάδα και για αρκετά χρόνια μετά, έπεφταν θύματα ρατσιστικής αντιμετώπισης από κάποιους Ελληνάρες. Δυστυχώς κάποιοι από αυτούς εξακολουθούν να υπάρχουν ακόμη και σήμερα. Σχεδόν 90 χρόνοια μετά.

    Κάποιος φίλος υποστηρίζει ότι οι Μικρασιάτες δεν βοήθησαν τον Ελληνικό στρατό με κανέναν τρόπο, δεν πολέμησαν και μάλλον συνεργάστηκαν με τους Τούρκους. Αυτή η άποψη βέβαια δεν συνάδει με την οικογενειακή μου ιστορία καθώς είχαμε και πεσόντα στο μέτωπο και αιχμάλωτο πολέμου. Έχω βρει κάποια στοιχεία γιά την Μικρασιατική άμυνα, γιά τους προσκόπους, γιά τους εθελοντές, αλλά ούτε αυτά του φαίνονται αρκετά.

    Εδώ και καιρό λοιπόν ψάχνω να αποδείξω τα αυτονόητα. Αν έχεις βρει σχετικές πληροφορίες και ιστορικά στοιχεία θα ήθελα πάρα πολύ να μου τα δώσεις, διότι το θέμα αυτό είναι θέμα τιμής για 'μένα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Είναι γνωστά τα "βάσανα" (ή να πούμε βασανιστήρια) στα οποία υποβλήθηκαν οι πρόσφυγες στη μητέρα Ελλάδα, όχι τόσο από το κράτος, αλλά από τους Ελλαδίτες. Ήταν σε πολλές περιπτώσεις σαν ξένοι στην πατρίδα τους, Τα έχει περιγράψει ο Βενέζης και άλλοι λογοτέχνες μας και οι πιο μεγάλοι από μας τα έχουμε ακούσει και από παππούδες και γιαγιάδες.
    Όσο αφορά το θέμα της Μικρασιατικής άμυνας, θα το ψάξω και εγώ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Δεν με ενδιαφέρει μόνο η μικρασιατική άμυνα. Αυτό άλλωστε ήταν ένα σχέδιο του Χρισόστομου Σμύρνης το οποίο δεν εφαρμόστηκε κατόπιν απαίτησης της πολιτικής ηγεσίας της Ελλάδας. Με ενδιαφέρει να μάθω για τη συμβολή των Μικρασιατών στην Μικρασιατική εκστρατεία με επιστράτευση ή εθελοντική κατάταξη, οικονομική συμβολή και ό,τιδήποτε άλλο σχετικό αποδεικνύει ότι δεν έμειναν απαθείς. Γιατί το άκουσα κι αυτό. Θα σου πω μόνο ότι ο νονός της γιαγιάς μου αναγκάστηκε να αυτοκτονήσει με υδροκυάνιο γιά να μην πέσει στα χέρια των Τούρκων, επειδή ήηταν γνωστό ότι βοηθούσε τον Ελληνικό στρατό. Φαίνεται ότι είχαμε αναλάβει οικογενειακώς την Μικρασιατική εκστρατεία και όλοι οι υπόλοιποι ξύνονταν...

    Με ενδιαφέρει επίσης να μάθω γιά μιά εντολή που δόθηκε από την στρατιωτική ηγεσία κατά τη διάρκεια της οπισθοχώρησης, σύμφωνα με την οποία προείχε η αποχώρηση του στρατού και όχι η προστασία των αμάχων...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. http://igaiolos.blogspot.com/2008/01/blog-post_05.html

    Δεν γνωρίζω για την αντικειμενικότητα αυτών των στοιχείων.

    Πάντως απ' όσο καταλαβαίνω απ' αυτά που διάβασα, η Μικρασιατική Άμυνα (υπήρχε και Εθνική Άμυνα στην πόλη) δεν ήταν αρκετά βενιζελική και έπεσε και αυτή θύμα της τραγικής αντιπαλότητας του αρμοστή Στεργιάδη με τους ντόπιους.

    Ο Στεργιάδης είναι πράγματι η "αινιγματική προσωπικότητα" αυτής της περιόδου. Ένας άνθρωπος που δεν πίστευε στη Μικρασιατική εκστρατεία (δεν είναι κακό αυτό αλλα...), που όμως το πίεζε ο Βενιζέλος ν' αναλάβει την αρμοστεία και τον οποίο διατήρησαν και οι αντιβενιζελικοί στη θέση του, παρά το γεγονός ότι οι μικρασιάτες τον θεωρούσαν τουρκοστρεφή και μεροληπτικό εναντίον τους, ένεκα της προσπάθειας που έκανε για να τηρήσει τις εντολές Βενιζέλου για ειρηνική συνύπαρξη. Επίσης και με τους στρατιωτικούς ήταν σε κόντρα.
    Εντύπωση αποτελεί το γεγονός ότι μετα την καταστροφή εγκαταστάθηκε στη Νίκαι της Γαλλίας χωρίς ποτέ να ξαναπατήσει σε Ελλάδα ή Τουρκία.

    Όταν ο ένας δεν εμπιστευόταν τον άλλο και δεν υπήρχε καμμιά πραγματική συνεργασία, δεν ήταν δυνατόν να τελεσφορήσει η όποια προσπάθεια πολιτικής άμυνας.

    Δυστυχώς τα ίδια, που λέει ο φίλος σου BR για το ότι οι Μικρασιάτες δεν βοήθησαν το στρατό τότε, τα ίδια λέγονταν απότ ους Ελλαδίτες για τους Ελληνοκύπριους στην περίοδο του Αττίλα. Περίεργη σύμπτωση ή ελληνική ιδιοσυγκρασία εν ώρα καταστροφής;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. To παρακάτω απόσπασμα δείχνει κάπως την κατάσταση στην οπισθοχώρηση...Ούτε τους χωροφύλακες δεν άφησε ο Στεργιάδης.

    "Η 30η Αυγούστου ήτανε η μαύρη μέρα του ελληνικού στρατού. Την 31η Αυγούστου μεγάλες απώλειες κατά την οπισθοχώρηση. Από τους 20.000 άνδρες διασώθηκαν μόνο 5.000 αξιωματικοί και οπλίτες. Την 3η Σεπτεμβρίου 1922 σε μία συζήτηση με τους Δυτικούς προξένους, παρεκάλεσε ο Χατζηανέστης, οι κυβερνήσεις όφειλαν να επιδιώξουν σε συνομιλία με το Κεμάλ για συγκατάθεση μίας ελεύθερης αποχώρησης για τον ελληνικό στρατό.

    Οι συμμαχικές Δυνάμεις το απορρίπτουν, έστειλαν όμως πολεμικά πλοία στο λιμάνι της Σμύρνης για να προφυλάξουν τους δικούς τους υπηκόους.

    Την 8η Σεπτεμβρίου 1922, την ημέρα της ελληνικής αποχώρησης, είχε ξεπεράσει ο αριθμός των προσφύγων στην Σμύρνη πάνω από 100.000. Μετά την εγκατάλειψη της πόλης από τον ελληνικό στρατό και την πολιτική Διοίκηση, αποβιβάστηκαν οι Αμερικανοί, Βρετανοί, Γάλλοι και Ιταλοί ναύτες για την προφύλαξη των δικών τους προξενείων και λοιπές εγκαταστάσεις.

    Οι ελληνικές δυνάμεις - πολιτικές και στρατιωτικές έφυγαν από την Σμύρνη και την άφησαν ακέφαλη στη μεσοβασιλεία του χάους, ενώ οι εντόπιοι πρόλαβαν και αποδοκίμασαν τον Στεργιάδη, που δεν δέχτηκε να αφήσει Έλληνες χωροφύλακες μέχρις ότου αναλάμβαναν οι τούρκοι."

    Ένα καλό link με πολλά στοιχεία νομίζω είναι το http://img.pathfinder.gr/clubs/files/61405/82.html

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. H συμπεριφορα του Στεργιαδη απεναντι στους Σμυρνιους ηταν απαραδεκτη.Υπεροψια,αγενεια ,ρατσιστικα σχολια,πληρης αρνηση του να υπηρετησει τον μικρασιατη η να επιλυσει οποιοδηποτε προβλημα.Ειναι γνωστο οτι ειχε ερθει σε ρηξη με τον Χρυσοστομο,προσβαλλοντας τον μεσα στην Αγια Φωτεινη.Οταν πλεον η Σμυρνη επεφτε,ηταν απο τους πρωτους που επιβιβασθηκε σε γαλλικο πολεμικο πλοιο και διεφυγε στην Ρουμανια οπου και εζησε μεχρι τον θανατο του,παρεα με τις Ερινυες που τον συντροφευαν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. ...Το παράδοξο είναι ότι αυτόν τον άνθρωπο επέμενε ο Βενιζέλος να τοποθετήσει αρμοστή και οι αντιβενιζελικοί που τον διαδέχθηκαν, τον κράτησαν στη θέση του. Μάλλον κάποιοι εκτός Ελλάδας τον θεωρούσαν "απαραίτητο".

    Μίλτο εγώ διάβασα ότι έφυγε με αγγλικό πλοίο και έμεινε στη Νίκαια της Γαλλίας, αλλά μπορεί να κάνω λάθος.

    Πάντως άλλους του έστησαν στο τοίχο στο Γουδί (και όχι όλους δικαίως) ενω αυτός...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Οχι,εζησε το υπολοιπο της ζωης του στην Κωνστανζα,οπου και πεθανε το 1934.Παντως,οσον αφορα την τιμωρια του,υπαρχει χειροτερη τιμωρια απο αυτην που δεχεται τωρα.Καταδικασμενος εσαει στο αναθεμα των επομενων γενεων.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Φίλτατοι καλησπέρα,

    γιά τα περισσότερα από αυτά που γράφετε, υπάρχουν αρκετά στοιχεία σε ένα από τα καλύτερα βιβλία που γράφτηκαν ποτε γιά τη Μικρασιατική Εκστρατεία: το "Χρονικόν Μεγάλης Τραγωδίας" του Χρήστου Αγγελομάτη (Εστία 1963, πρόσφατα επανεκδόθηκε). Είναι συγκλονιστικό. Υπάρχουν βέβαια και άλλα, πολλά.

    Τα περι μη συμμετοχής των Μικρασιατών είναι φληναφήματα (για να το πω ευγενικά, και όχι όπως του αξίζει).Πέραν της στρατεύσεως τους, προσέφεραν όλους τους απαραίτητους οικονομικούς πόρους γιά την αυτονόμηση της Μικράς Ασίας (όταν εγινε ορατή η πρόθεση της εγκατάλειψης της) με τη δημιουργία Μικρασιατικού Στρατού και τη στελέχωσή του με τους Έλληνες αξιωματικούς που είχαν αποστρατευτεί μετά τις εκλογές του 1920 και την πιθανή αρχιστρατηγία του Παπούλα (αν θυμάμαι καλά). Και μόνο η λεπτομερής επεξεργασία σχεδίου συγκρότησης Μικρασιατικού Στρατού από τον ΈΛληνα Αρχιστράτηγο δείχνει πόσο αποφασισμένοι ήταν οι Μικρασιάτες να μην επιστρέψουν στη σκλαβιά. Αυτά που λέει λοιπον ο φίλος του br-fun δεν αξίζουν ούτε να τα συζητήσουμε ... Ευστοχότατος και ο παραλληλισμός με την Κύπρο του '74: ήταν λογικό να υπάρχουν και φαινόμενα λιποταξίας μετά από μία τραγική περίοδο διχασμού των Ελληνοκυπρίων (1972-74) και ένα αιματηρό πραξικόπημα ... Όμως, αρκεί και μόνο η γνώση των όσων διαδραματίστηκαν στην Κερύνεια εκείνο το μαύρο πρωινό της 22ας Ιουλίου γιά να δώσει το μέτρο του αν και πόσο αγωνίστηκαν οι ΕλληνοΚύπριοι (που ακόμα μάλλον κοιτούν τον ουρανό μπάς και φανεί κανένα από τα Phantom που περίμεναν ....)

    Στο βιβλίο του Αγγελομάτη, αναφέρεται πως ο Στεργιάδης πέθανε στη Νίκαια και υπάρχει μία προφορική αφήγηση πως τον έφτυσε κατάμουτρα στο λεωφορείο μιά γυναίκα εκ Σμύρνης, και κατέβηκε σκυφτός στην επόμενη στάση ... Πρόκειται βέβαια γιά προφορικές αφηγήσεις, άγνωστης εγκυρότητας.

    Όσο γιά το ποιός έβαλε τη φωτιά αγαπητέ οικοδεπότη, μην εκπλήσσεσαι από την πληθώρα των "αμφισβητιών". Οι περισσότεροι είναι επαγγελματίες και μάλλον είναι φανερό πού σιτίζονται. Όπως σου έγραψα σε παλαιότερο post, πριν ένα χρόνο και κάτι, διάβασα από τον κ. Αλέξη Ηρακλείδη του Παντείου πως μπορεί να την έβαλαν οι Αρμένιοι (οι οποίοι περνούσαν δια στόματος μαχαίρας εκείνες τις ώρες) γιά να προκαλέσουν ξένη επέμβαση και να σωθούν. Στο μυαλό μου είναι εξίσου πιθανό να την έβαλαν κάτι UFO που περνούσαν από την περιοχή ή οι Ελλοχίμ του Λιακόπουλου, και αν με ρωτάς πως το τεκμηριώνω θα σου απαντήσω "όπως και ο κ. Ηρακλέιδης"! Το αποκλείεις;

    Πέρα από τις ανοησίες τέτοιου είδους, νομίζω πως η βιβλιογραφία βρίθει μαρτυριών γιά το πως πυρπολήθηκε η Σμύρνη. Αν δεν βαριέστε, δείτε και τα σχετικά posts

    http://www.infognomonpolitics.blogspot.com/2009/09/blog-post_5744.html

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Costa ευχαριστώ για το ενημερωτικό σχόλιο σου. Ελπίζω ο BRF να έχει περαιτέρω βάσεις τώρα στις συζητήσεις του με το φίλο του. Ελπίζω ότι όλοι μας ωφεληθήκαμε από το ανασκάλεμα αυτό, πηγών και μνημών, επι τη ευκαιρία της μαύρης τούτης επετείου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Ευχαριστώ πολύ για το βιβλίο και τις πληροφορίες.Σίγουρα θα με βοηθήσουν πολύ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή