Πολύς λόγος έγινε για την εντός κοινοβουλίου δήλωση Βενιζέλου ότι η Ελλάδα δεν θα γίνει Αργεντινή. Το ερώτημα είναι κατά πόσον η δεδομένη δήλωση στην πλήρη της έκφανση δηλώνει κάτι καλό ή κακό.
Υπάρχουν πολλές διαφορές μεταξύ της Ελλάδας και της Αργεντινής σε όσο αφορά την οικονομική κρίση στις δυο χώρες. Θα κάνω μια απόπειρα να τις αναφέρω με τη ματιά του μη επαΐοντος.
Κατ' αρχάς, η Ελλάδα είναι μια χώρα σε μια νομισματική ένωση χωρών αλλά και ως ενός βαθμού και πολιτική, που έχει κοινό νόμισμα αλλά ιδιαιτέρως χαλαρή κοινή οικονομική πολιτική και απροσδιόριστη θεσμικά αλληλεγγύη. Η Αργεντινή της κρίσης ήταν μια χώρα με δικό της νόμισμα σε διασύνδεση όμως με το Αμερικανικό δολλάριο. Το κοινό νόμισμα της Ελλάδας δεν της δίνει δυνατότητες αυτενέργειας και μέτρων όπως η υποτίμηση και δεν την αφήνει να πάρει μέτρα προς το συμφέρον της αν αυτά δεν συμφέρουν και τους εταίρους της. Αν θεωρηθεί ότι το συμφέρον σωτηρίας της Ελλάδας είναι κοινό με αυτά των εταίρων τότε έχει καλώς. Αν θεωρήσουμε ότι η μη θεσπισμένη αλληλεγγύη μεταξύ των εταίρων μπορεί να υπάρξει τότε ακόμα καλύτερα, ειδάλλως..
Η Αργεντινή της κρίσης συνέχιζε να έχει εν ενεργεία τις παραγωγικές της δυνάμεις και δεν είχε μετατρέψει την παραγωγική της οικονομία σε καταναλωτική. Σε αντίθεση η "ισχυρή" Ελλάδα τη δεκαετία του 2000, μετέτρεψε την παραγωγική της οικονομία σε καταναλωτική και οικονομία υπηρεσιών. Θεωρώ ότι για την Αργεντινή ήταν πιο εύκολο να επιτύχει ανάπτυξη και να σταθεί φτωχικά μεν αλλά ουσιαστικά δε στα δικά της πόδια, χωρίς τα δεκανίκια των διεθνών δανειστών που δεν ενδιαφέρονταν για τη θεραπεία της χωλότητάς της αλλά για την μετατροπή της ασθένειάς της σε χρόνεια και την επιβίωσή της με "παυσίπονα" για να μην πεθάνει από τους πόνους...
Κακά τα ψέμματα, η κλίμακα της οικονομίας και των πλουτοπαραγωγικών πηγών της Αργεντινής είναι άλλη απ' αυτήν της Ελλάδας. Από την άλλη και η Ελλάδα έχει σημαντική γεωπολιτική θέση και πιθανότατα ανεκμετάλλευτους σημαντικούς πόρους.
Και στις δυο χώρες φαίνεται να προκρίνεται η προσπάθεια ιδιωτικοποιήσεων για τη μείωση του ελλείμματος. Ας δούμε το αποτέλεσμα από την εμπειρία της Αργεντίνης (από τον ΕΞΑΝΤΑ του Γιώργου Αυγερόπουλου, ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ ΤΗΣ ΑΡΓΕΝΤΙΝΗΣ):
"Ο Καβάλο, αφού περιγράφει το πώς και το γιατί εφάρμοσε το περίφημο κοραλίτο, δεσμεύοντας τις καταθέσεις των πολιτών στις τράπεζες, υπερασπίζεται πλήρως την πολιτική ξεπουλήματος της κρατικής περιουσίας, που εφάρμοσε ο ίδιος την δεκαετία του '90. "Ήταν προβληματικές εταιρίες που δημιουργούσαν τεράστιες απώλειες στο κράτος. Με το να τις ιδιωτικοποιήσουμε, πετύχαμε δυο πράγματα. Απ’ τη μια μεριά εξαφανίστηκαν τα ελλείμματα, δεύτερον το κράτος δεν έπρεπε πια να επενδύει σ’ αυτούς τους τομείς και επένδυσε σ’ αυτούς ο ιδιωτικός τομέας. Έτσι εκσυγχρονίστηκαν όλες οι δημόσιες υπηρεσίες".
Ωστόσο, ο Άλδο Φερρέρ, ένας από τους πιο γνωστούς και έγκυρους οικονομολόγους της χώρας και πρέσβης της Αργεντινής στη Γαλλία, περιγράφει μια τελείως διαφορετική εικόνα. "Εφαρμόστηκε μια ξέφρενη πολιτική ξεπουλήματος της εθνικής μας κληρονομιάς. Ιδίως του πετρελαίου! Η Αργεντινή ήταν η μόνη χώρα που πούλησε την εθνική της εταιρία πετρελαίου. Πουλήθηκαν τα πάντα! Το τηλέφωνο, οι τηλεπικοινωνίες και τόσα άλλα πουλήθηκαν. Μ’ αυτά πλήρωσαν το χρέος, αλλά το χρέος συνέχισε ν’ αυξάνεται. Έτσι λοιπόν, στο τέλος της περιόδου, αφού είχε πουληθεί η εθνική κληρονομιά, ήμασταν χειρότερα κι απ’ την αρχή. Ήταν μια χείριστη πολιτική! Μια πολιτική με πηγή έμπνευσης τη «μαγεία» της Αγοράς, σύμφωνα με την οποία πρέπει να ανοιχτείς, να πουλάς, να βγάλεις το Κράτος από τη μέση και ν’ αφήσεις τις αυθόρμητες δυνάμεις της Αγοράς σε ένα σκηνικό διεθνούς κερδοσκοπίας, να κάνουν τη χώρα να προοδεύσει. Και το αποτέλεσμα ήταν η καταστροφή."
Στην Ελλάδα οι ιδιωτικοποιήσεις αν και εδώ και καιρό είναι μέσα στα μέτρα των κυβερνώντων και των επιτρόπων, δεν έχουν προχωρήσει και ας ελπίσουμε ότι αυτό οφείλεται στην αγκύλωση των διοικούντων ή στην "τσίπα" κάποιων να μην πουλήσουν για ένα ξεροκόμματο την εθνική περιουσία και όχι στο γεγονός ότι η αξία της δεν έπιασε πάτο ώστε να μεγιστοποιήσει τα κέρδη των μελλοντικών αγοραστών. Οι ιδιωτικοποιήσεις ενός σαθρού κράτους με ελλείμματα είναι σαφώς μέσα στην φαρέτρα κάποιου για να βγει από την κρίση αλλά αν το μόνο που μπορείς να πουλήσεις είναι αυτό που φέρνει κέρδη στο κράτος (βλέπε περίπτωση ΟΠΑΠ) και τα άλλα τα ελλειμματικά μόνον να τα σταματήσεις μπορείς και όχι να τα πουλήσεις τότε η αξία των ιδιωτικοποιήσεων σαν φορέα εξόδου από την κρίση δυστυχώς ελαχιστοποιείται. Και στην Ελλάδα, η καθυστέρηση να "σκοτώσουμε" κρατικές γάγραινες και να πουλήσουμε μη αναγκαίες για την κοινωνία κρατικές επιχειρήσεις, φαίνεται να αποδεικνύονται τραγικά καταστροφικές.
Η Αργεντινή της κρίσης είχε ένα παρελθόν λαϊκιστών δημαγωγών τύπου Μένεμ αλλά κατέληξε σε πολιτικούς με πυγμή και θάρρος, επιπέδου Κίρτσνερ. Η Ελλάδα είχε το μεταπολιτευτικό, πελατειακό, κρατικοδίαιτο πολιτικό σκηνικό, που δεν φαίνεται να βρίσκει αντικαταστάτη και καλείται το ίδιο, που είναι μέρος του προβλήματος, να λύσει το πρόβλημα.
Δεν γνωρίζω πόσος κρατισμός υπήρχε στην Αργεντινή της κρίσης ώστε να συγκρίνω με την Ελλάδα. Το ζήτημα της Ελλάδας ήταν ότι η οικονομία ήταν εσωστρεφής και βασισμένη στο κράτος και με τις αναγκαίες κρατικές περικοπές λόγω δημοσιονομικού ελλείμματος, η "μηχανή" έσβησε.
Δεν γνωρίζω επίσης πόσο "κακοσυνηθισμένος" ήταν ο Αργεντίνικος λαός την εποχή της κρίσης. Στην Ελλάδα, το πολιτικό σκηνικό για να επιβιώσει, αλλοτρίωσε τον κόσμο, τον μετέτρεψε σε πελάτη, τον έμαθε να ζει με επιδοτήσεις του κράτους, αντιπαραγωγικές εργασίες του αέρα και συντάξεις μαϊμούδες και να θεωρεί σαν την αποκλειστική του εργασιακή λύση, τη δημοσιουπαλληλοποίησή του.
Επίσης δεν γνωρίζω πόση παραοικονομία είχε η Αργεντινή όταν στην Ελλάδα το ποσοστό πρέπει να είναι πάνω από 50% και η φοροδιαφυγή κολοσσιαία, ώστε μεγάλους φόρους να πληρώνουν μόνον οι μεγαλομισθωτοί και όχι οι εργοδότες τους, για παράδειγμα. Πάντως και στην Αργεντινή φαίνεται να το είχαν το πρόβλημά της με τη φοροδιαφυγή. Έτσι διαβάζαμε κάτι "ωραίες" ειδήσεις πριν λίγους μήνες για φορο-κυνήγι στα σιλικονάτα στήθη ..., δηλαδή στις πλαστικές επεμβάσεις στήθους αφού μόνο το 2008 και το 2009 εισήχθησαν στην Αργεντινή περίπου 125.000 εμφυτεύματα στήθους και οι γυναίκες ξόδεψαν 170 εκατομμύρια δολάρια σε επεμβάσεις αύξησης του στήθους. Οι εταιρείες και οι εργαζόμενοι στον τομέα αυτό θεωρούνται ύποπτοι φοροδιαφυγής ύψους 40 εκατομμυρίων πέσος (10 εκατομμύρια δολάρια)» ενώ φαίνεται οι Αργεντίνοι γενικά αποφεύγουν την εφορία και πολύ συχνά πληρώνουν όλα τους τα έξοδα μόνο με μετρητά…
Σημαντικό για να κρίνουμε τις όποιες ομοιότητες και διαφορές των δυό χωρών είναι το χρονοδιάγραμμα της Αργεντίνικής κρίσης, που περιγράφει και πάλι διαφωτιστικά στον ΕΞΑΝΤΑ o Ντομίνγο Καρβάλο, ο Υπουργός Οικονομίας στο ξέσπασμα της κρίσης:
"Ο Ντομίνγο Καβάλο περιγράφει με λεπτομέρειες ό,τι έγινε πίσω από τις
κλειστές πόρτες των συμβουλίων με το Δ.Ν.Τ. σε Ουάσινγκτον και Μπουένος Άιρες. "Το Δ.Ν.Τ. μας είχε ήδη δώσει ένα δάνειο, προσπαθώντας να βοηθήσει την Αργεντινή να βγει από την οικονομική κρίση, που είχε ήδη ξεκινήσει από τα μέσα του 2000", λέει. "Αυτό φαινόταν ξεκάθαρα. Μας έδωσε λοιπόν ένα δάνειο με εκταμιεύσεις ανά τρίμηνο. Το 1ο τρίμηνο αυτού του προγράμματος δεν είχε τηρηθεί. Έτσι έθεσα στο Δ.Ν.Τ. να αναπρογραμματίσουμε τους στόχους με τέτοιον τρόπο, που να μπορούμε να τους τηρήσουμε.
Γιώργος Αυγερόπουλος: Πόσα ήταν;
Ντομίνγο Καβάλο: Δεν ήταν πολλά. Συνολικά το πρόγραμμα του Δ.Ν.Τ. ήταν 12 δις δολάρια και οι τριμηνιαίες δόσεις ήταν η κάθε μια 1,3 δις δολάρια. Ασήμαντα ποσά, δηλαδή, μπροστά σε αυτά που αναφέρονται για την Ελλάδα. [...] Είχαμε πετύχει τους στόχους μας για το 3ο τρίμηνο. Το οποίο είχε τελειώσει το Σεπτέμβριο. Τότε έστειλαν μιαν αποστολή για να δούνε αν είχαμε πετύχει ή όχι. Είχαμε πετύχει και έπρεπε να εγκρίνουν την επόμενη εκταμίευση. Μετά άρχισαν να παρατηρούν αν θα πετυχαίναμε τους στόχους μας για το 4ο τρίμηνο. Και φυσικά για το 4ο τρίμηνο θα είχαμε προβλήματα για να πετύχουμε τους στόχους. Όπως ούτε και στην Ελλάδα θα μπορέσετε να εκπληρώσετε ακριβώς τους στόχους, όπως έχουν προγραμματιστεί. Έτσι λοιπόν με το επιχείρημα ότι για το 4ο τρίμηνο, που δεν είχε ακόμη ολοκληρωθεί, δεν θα εκπληρώναμε τους στόχους, μας ακύρωσαν την εκταμίευση των χρημάτων για το Νοέμβριο. Και αφού μας αφαίρεσαν την στήριξη, δεν έμενε άλλη λύση απ’ το να εξαγγείλουμε στάση πληρωμών. [...]
Εκείνο τον καιρό κυριαρχούσε η θεωρία της ηθικής του κινδύνου, δηλαδή όταν μια χώρα είναι χρεωμένη και υπάρχουν τράπεζες και κάτοχοι ομολόγων που έχουν δανείσει αυτή τη χώρα, είναι καλύτερα η χώρα να φτάσει στη χρεοκοπία, γιατί έτσι αυτή η χώρα θα υποστεί τις συνέπειες αλλά και οι πιστωτές επίσης θα υποστούν τις συνέπειες, κι αυτό θα αποτελέσει ένα μάθημα για το μέλλον για να μην ξαναχρεωθεί αυτή η χώρα και οι πιστωτές να μην ξαναδανείσουν μια χώρα που θα βρίσκεται κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες. Δηλαδή εφάρμοσαν σε μας μια θεωρία που σήμερα ευτυχώς κανείς δεν τη υποστηρίζει και που μας έκανε να υποφέρουμε πολύ. Δεν την εφάρμοσαν στην Τουρκία, που ήταν κι αυτή σε κρίση την ίδια εποχή. Αλλά γιατί δεν την εφάρμοσαν στην Τουρκία; Την ίδια χρονιά, το 2001 η Τουρκία βρισκόταν σε μια τρομερή κρίση, αλλά την Τουρκία δεν την έσπρωξαν στη στάση πληρωμής του χρέους. Και δεν την έσπρωξαν γιατί θα χρησιμοποιούσαν την Τουρκία ως στρατιωτική βάση στον πόλεμο ενάντια στο Ιράκ. Η Αργεντινή, αφού δεν μπορούσε να γίνει βάση για κανέναν πόλεμο, είπαν: «Εντάξει, αυτή είναι η περίπτωση της χώρας που μπορούμε να τη χρησιμοποιήσουμε ως παράδειγμα για τις άσχημες συνέπειες της υπερχρέωσης."
Βλέπετε πως αν δεν θέλουν να σε κρατήσουν ζωντανό, σου κόβουν τη μηχανική υποστήριξη. Αυτά που γίνονται πρόσφατα με την 6η δόση, τα περιέγραφε μερικούς μήνες πριν, ο Καβάλο στον Αυγερόπουλο.
Επίσης είναι φανερά τα κριτήρια του αν θα αφεθεί κάποια χώρα να χρεοκοπήσει ή όχι. Αν δεν είναι χρήσιμη με τον οποιονδήποτε τρόπο στους δανειστές της, έστω και σαν "αεροπλανοφόρο" (βλέπε Τουρκία σε πόλεμο Ιράκ) τότε είναι καλύτερα να αποτελέσει παράδειγμα προς αποφυγή χρεοκοπώντας.
Υπάρχουν αρκετές διαφορές από το να μας κάνουν Αργεντινή αλλά δεν ξέρω αν η μηχανική υποστήριξη εφόσον συνεχιστεί (αν συμφέρει τους δανειστές μας και όσο τους συμφέρει) δεν μας κάνει μια Γουατεμάλα της Ευρώπης σε χρόνια και αθεράπευτη κρίση.
Εν τω μεταξύ νομίζω ότι πια δεν έχουμε και πολλές εναλλακτικές λύσεις. Αν όντως δεν μας αρέσει η αγριότητα του ξεσπάσματος της χρεοκοπίας αλά Αργεντινή, πρέπει να ανεχτούμε τους δανειστές μας προσπαθώντας για το λιγότερο επαχθές σε βάρος της χώρας μας, δηλαδή για να διασώσουμε εκείνες τις υποδομές που θα μας επιτρέψουν κάποια στιγμή στο μέλλον να τους στείλουμε στα τσακίδια χωρίς να έχει λεηλατηθεί πλήρως η Ελλάδα και να βρίσκεται με δυνατότητες ανάπτυξης όπως η Αργεντινή των Κίρτσνερ για να μπορούμε να το κάνουμε αυτό. Δυστυχώς κάτι τέτοιο χρειάζεται αποφασιστικότητα, εργατικότητα, κοινωνική συνοχή και ομοθυμία, που δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι χαρακτηρίζει τη σύγχρονη Ελληνική κοινωνία. Και υπάρχει και το θέμα των ταγών που θα οδηγήσουν την κοινωνία σε αυτήν την προσπάθεια. Υπάρχουν;
Υπάρχουν πολλές διαφορές μεταξύ της Ελλάδας και της Αργεντινής σε όσο αφορά την οικονομική κρίση στις δυο χώρες. Θα κάνω μια απόπειρα να τις αναφέρω με τη ματιά του μη επαΐοντος.
Κατ' αρχάς, η Ελλάδα είναι μια χώρα σε μια νομισματική ένωση χωρών αλλά και ως ενός βαθμού και πολιτική, που έχει κοινό νόμισμα αλλά ιδιαιτέρως χαλαρή κοινή οικονομική πολιτική και απροσδιόριστη θεσμικά αλληλεγγύη. Η Αργεντινή της κρίσης ήταν μια χώρα με δικό της νόμισμα σε διασύνδεση όμως με το Αμερικανικό δολλάριο. Το κοινό νόμισμα της Ελλάδας δεν της δίνει δυνατότητες αυτενέργειας και μέτρων όπως η υποτίμηση και δεν την αφήνει να πάρει μέτρα προς το συμφέρον της αν αυτά δεν συμφέρουν και τους εταίρους της. Αν θεωρηθεί ότι το συμφέρον σωτηρίας της Ελλάδας είναι κοινό με αυτά των εταίρων τότε έχει καλώς. Αν θεωρήσουμε ότι η μη θεσπισμένη αλληλεγγύη μεταξύ των εταίρων μπορεί να υπάρξει τότε ακόμα καλύτερα, ειδάλλως..
Η Αργεντινή της κρίσης συνέχιζε να έχει εν ενεργεία τις παραγωγικές της δυνάμεις και δεν είχε μετατρέψει την παραγωγική της οικονομία σε καταναλωτική. Σε αντίθεση η "ισχυρή" Ελλάδα τη δεκαετία του 2000, μετέτρεψε την παραγωγική της οικονομία σε καταναλωτική και οικονομία υπηρεσιών. Θεωρώ ότι για την Αργεντινή ήταν πιο εύκολο να επιτύχει ανάπτυξη και να σταθεί φτωχικά μεν αλλά ουσιαστικά δε στα δικά της πόδια, χωρίς τα δεκανίκια των διεθνών δανειστών που δεν ενδιαφέρονταν για τη θεραπεία της χωλότητάς της αλλά για την μετατροπή της ασθένειάς της σε χρόνεια και την επιβίωσή της με "παυσίπονα" για να μην πεθάνει από τους πόνους...
Κακά τα ψέμματα, η κλίμακα της οικονομίας και των πλουτοπαραγωγικών πηγών της Αργεντινής είναι άλλη απ' αυτήν της Ελλάδας. Από την άλλη και η Ελλάδα έχει σημαντική γεωπολιτική θέση και πιθανότατα ανεκμετάλλευτους σημαντικούς πόρους.
Και στις δυο χώρες φαίνεται να προκρίνεται η προσπάθεια ιδιωτικοποιήσεων για τη μείωση του ελλείμματος. Ας δούμε το αποτέλεσμα από την εμπειρία της Αργεντίνης (από τον ΕΞΑΝΤΑ του Γιώργου Αυγερόπουλου, ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ ΤΗΣ ΑΡΓΕΝΤΙΝΗΣ):
"Ο Καβάλο, αφού περιγράφει το πώς και το γιατί εφάρμοσε το περίφημο κοραλίτο, δεσμεύοντας τις καταθέσεις των πολιτών στις τράπεζες, υπερασπίζεται πλήρως την πολιτική ξεπουλήματος της κρατικής περιουσίας, που εφάρμοσε ο ίδιος την δεκαετία του '90. "Ήταν προβληματικές εταιρίες που δημιουργούσαν τεράστιες απώλειες στο κράτος. Με το να τις ιδιωτικοποιήσουμε, πετύχαμε δυο πράγματα. Απ’ τη μια μεριά εξαφανίστηκαν τα ελλείμματα, δεύτερον το κράτος δεν έπρεπε πια να επενδύει σ’ αυτούς τους τομείς και επένδυσε σ’ αυτούς ο ιδιωτικός τομέας. Έτσι εκσυγχρονίστηκαν όλες οι δημόσιες υπηρεσίες".
Ωστόσο, ο Άλδο Φερρέρ, ένας από τους πιο γνωστούς και έγκυρους οικονομολόγους της χώρας και πρέσβης της Αργεντινής στη Γαλλία, περιγράφει μια τελείως διαφορετική εικόνα. "Εφαρμόστηκε μια ξέφρενη πολιτική ξεπουλήματος της εθνικής μας κληρονομιάς. Ιδίως του πετρελαίου! Η Αργεντινή ήταν η μόνη χώρα που πούλησε την εθνική της εταιρία πετρελαίου. Πουλήθηκαν τα πάντα! Το τηλέφωνο, οι τηλεπικοινωνίες και τόσα άλλα πουλήθηκαν. Μ’ αυτά πλήρωσαν το χρέος, αλλά το χρέος συνέχισε ν’ αυξάνεται. Έτσι λοιπόν, στο τέλος της περιόδου, αφού είχε πουληθεί η εθνική κληρονομιά, ήμασταν χειρότερα κι απ’ την αρχή. Ήταν μια χείριστη πολιτική! Μια πολιτική με πηγή έμπνευσης τη «μαγεία» της Αγοράς, σύμφωνα με την οποία πρέπει να ανοιχτείς, να πουλάς, να βγάλεις το Κράτος από τη μέση και ν’ αφήσεις τις αυθόρμητες δυνάμεις της Αγοράς σε ένα σκηνικό διεθνούς κερδοσκοπίας, να κάνουν τη χώρα να προοδεύσει. Και το αποτέλεσμα ήταν η καταστροφή."
Στην Ελλάδα οι ιδιωτικοποιήσεις αν και εδώ και καιρό είναι μέσα στα μέτρα των κυβερνώντων και των επιτρόπων, δεν έχουν προχωρήσει και ας ελπίσουμε ότι αυτό οφείλεται στην αγκύλωση των διοικούντων ή στην "τσίπα" κάποιων να μην πουλήσουν για ένα ξεροκόμματο την εθνική περιουσία και όχι στο γεγονός ότι η αξία της δεν έπιασε πάτο ώστε να μεγιστοποιήσει τα κέρδη των μελλοντικών αγοραστών. Οι ιδιωτικοποιήσεις ενός σαθρού κράτους με ελλείμματα είναι σαφώς μέσα στην φαρέτρα κάποιου για να βγει από την κρίση αλλά αν το μόνο που μπορείς να πουλήσεις είναι αυτό που φέρνει κέρδη στο κράτος (βλέπε περίπτωση ΟΠΑΠ) και τα άλλα τα ελλειμματικά μόνον να τα σταματήσεις μπορείς και όχι να τα πουλήσεις τότε η αξία των ιδιωτικοποιήσεων σαν φορέα εξόδου από την κρίση δυστυχώς ελαχιστοποιείται. Και στην Ελλάδα, η καθυστέρηση να "σκοτώσουμε" κρατικές γάγραινες και να πουλήσουμε μη αναγκαίες για την κοινωνία κρατικές επιχειρήσεις, φαίνεται να αποδεικνύονται τραγικά καταστροφικές.
Η Αργεντινή της κρίσης είχε ένα παρελθόν λαϊκιστών δημαγωγών τύπου Μένεμ αλλά κατέληξε σε πολιτικούς με πυγμή και θάρρος, επιπέδου Κίρτσνερ. Η Ελλάδα είχε το μεταπολιτευτικό, πελατειακό, κρατικοδίαιτο πολιτικό σκηνικό, που δεν φαίνεται να βρίσκει αντικαταστάτη και καλείται το ίδιο, που είναι μέρος του προβλήματος, να λύσει το πρόβλημα.
Δεν γνωρίζω πόσος κρατισμός υπήρχε στην Αργεντινή της κρίσης ώστε να συγκρίνω με την Ελλάδα. Το ζήτημα της Ελλάδας ήταν ότι η οικονομία ήταν εσωστρεφής και βασισμένη στο κράτος και με τις αναγκαίες κρατικές περικοπές λόγω δημοσιονομικού ελλείμματος, η "μηχανή" έσβησε.
Δεν γνωρίζω επίσης πόσο "κακοσυνηθισμένος" ήταν ο Αργεντίνικος λαός την εποχή της κρίσης. Στην Ελλάδα, το πολιτικό σκηνικό για να επιβιώσει, αλλοτρίωσε τον κόσμο, τον μετέτρεψε σε πελάτη, τον έμαθε να ζει με επιδοτήσεις του κράτους, αντιπαραγωγικές εργασίες του αέρα και συντάξεις μαϊμούδες και να θεωρεί σαν την αποκλειστική του εργασιακή λύση, τη δημοσιουπαλληλοποίησή του.
Επίσης δεν γνωρίζω πόση παραοικονομία είχε η Αργεντινή όταν στην Ελλάδα το ποσοστό πρέπει να είναι πάνω από 50% και η φοροδιαφυγή κολοσσιαία, ώστε μεγάλους φόρους να πληρώνουν μόνον οι μεγαλομισθωτοί και όχι οι εργοδότες τους, για παράδειγμα. Πάντως και στην Αργεντινή φαίνεται να το είχαν το πρόβλημά της με τη φοροδιαφυγή. Έτσι διαβάζαμε κάτι "ωραίες" ειδήσεις πριν λίγους μήνες για φορο-κυνήγι στα σιλικονάτα στήθη ..., δηλαδή στις πλαστικές επεμβάσεις στήθους αφού μόνο το 2008 και το 2009 εισήχθησαν στην Αργεντινή περίπου 125.000 εμφυτεύματα στήθους και οι γυναίκες ξόδεψαν 170 εκατομμύρια δολάρια σε επεμβάσεις αύξησης του στήθους. Οι εταιρείες και οι εργαζόμενοι στον τομέα αυτό θεωρούνται ύποπτοι φοροδιαφυγής ύψους 40 εκατομμυρίων πέσος (10 εκατομμύρια δολάρια)» ενώ φαίνεται οι Αργεντίνοι γενικά αποφεύγουν την εφορία και πολύ συχνά πληρώνουν όλα τους τα έξοδα μόνο με μετρητά…
Σημαντικό για να κρίνουμε τις όποιες ομοιότητες και διαφορές των δυό χωρών είναι το χρονοδιάγραμμα της Αργεντίνικής κρίσης, που περιγράφει και πάλι διαφωτιστικά στον ΕΞΑΝΤΑ o Ντομίνγο Καρβάλο, ο Υπουργός Οικονομίας στο ξέσπασμα της κρίσης:
"Ο Ντομίνγο Καβάλο περιγράφει με λεπτομέρειες ό,τι έγινε πίσω από τις
κλειστές πόρτες των συμβουλίων με το Δ.Ν.Τ. σε Ουάσινγκτον και Μπουένος Άιρες. "Το Δ.Ν.Τ. μας είχε ήδη δώσει ένα δάνειο, προσπαθώντας να βοηθήσει την Αργεντινή να βγει από την οικονομική κρίση, που είχε ήδη ξεκινήσει από τα μέσα του 2000", λέει. "Αυτό φαινόταν ξεκάθαρα. Μας έδωσε λοιπόν ένα δάνειο με εκταμιεύσεις ανά τρίμηνο. Το 1ο τρίμηνο αυτού του προγράμματος δεν είχε τηρηθεί. Έτσι έθεσα στο Δ.Ν.Τ. να αναπρογραμματίσουμε τους στόχους με τέτοιον τρόπο, που να μπορούμε να τους τηρήσουμε.
Γιώργος Αυγερόπουλος: Πόσα ήταν;
Ντομίνγο Καβάλο: Δεν ήταν πολλά. Συνολικά το πρόγραμμα του Δ.Ν.Τ. ήταν 12 δις δολάρια και οι τριμηνιαίες δόσεις ήταν η κάθε μια 1,3 δις δολάρια. Ασήμαντα ποσά, δηλαδή, μπροστά σε αυτά που αναφέρονται για την Ελλάδα. [...] Είχαμε πετύχει τους στόχους μας για το 3ο τρίμηνο. Το οποίο είχε τελειώσει το Σεπτέμβριο. Τότε έστειλαν μιαν αποστολή για να δούνε αν είχαμε πετύχει ή όχι. Είχαμε πετύχει και έπρεπε να εγκρίνουν την επόμενη εκταμίευση. Μετά άρχισαν να παρατηρούν αν θα πετυχαίναμε τους στόχους μας για το 4ο τρίμηνο. Και φυσικά για το 4ο τρίμηνο θα είχαμε προβλήματα για να πετύχουμε τους στόχους. Όπως ούτε και στην Ελλάδα θα μπορέσετε να εκπληρώσετε ακριβώς τους στόχους, όπως έχουν προγραμματιστεί. Έτσι λοιπόν με το επιχείρημα ότι για το 4ο τρίμηνο, που δεν είχε ακόμη ολοκληρωθεί, δεν θα εκπληρώναμε τους στόχους, μας ακύρωσαν την εκταμίευση των χρημάτων για το Νοέμβριο. Και αφού μας αφαίρεσαν την στήριξη, δεν έμενε άλλη λύση απ’ το να εξαγγείλουμε στάση πληρωμών. [...]
Εκείνο τον καιρό κυριαρχούσε η θεωρία της ηθικής του κινδύνου, δηλαδή όταν μια χώρα είναι χρεωμένη και υπάρχουν τράπεζες και κάτοχοι ομολόγων που έχουν δανείσει αυτή τη χώρα, είναι καλύτερα η χώρα να φτάσει στη χρεοκοπία, γιατί έτσι αυτή η χώρα θα υποστεί τις συνέπειες αλλά και οι πιστωτές επίσης θα υποστούν τις συνέπειες, κι αυτό θα αποτελέσει ένα μάθημα για το μέλλον για να μην ξαναχρεωθεί αυτή η χώρα και οι πιστωτές να μην ξαναδανείσουν μια χώρα που θα βρίσκεται κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες. Δηλαδή εφάρμοσαν σε μας μια θεωρία που σήμερα ευτυχώς κανείς δεν τη υποστηρίζει και που μας έκανε να υποφέρουμε πολύ. Δεν την εφάρμοσαν στην Τουρκία, που ήταν κι αυτή σε κρίση την ίδια εποχή. Αλλά γιατί δεν την εφάρμοσαν στην Τουρκία; Την ίδια χρονιά, το 2001 η Τουρκία βρισκόταν σε μια τρομερή κρίση, αλλά την Τουρκία δεν την έσπρωξαν στη στάση πληρωμής του χρέους. Και δεν την έσπρωξαν γιατί θα χρησιμοποιούσαν την Τουρκία ως στρατιωτική βάση στον πόλεμο ενάντια στο Ιράκ. Η Αργεντινή, αφού δεν μπορούσε να γίνει βάση για κανέναν πόλεμο, είπαν: «Εντάξει, αυτή είναι η περίπτωση της χώρας που μπορούμε να τη χρησιμοποιήσουμε ως παράδειγμα για τις άσχημες συνέπειες της υπερχρέωσης."
Βλέπετε πως αν δεν θέλουν να σε κρατήσουν ζωντανό, σου κόβουν τη μηχανική υποστήριξη. Αυτά που γίνονται πρόσφατα με την 6η δόση, τα περιέγραφε μερικούς μήνες πριν, ο Καβάλο στον Αυγερόπουλο.
Επίσης είναι φανερά τα κριτήρια του αν θα αφεθεί κάποια χώρα να χρεοκοπήσει ή όχι. Αν δεν είναι χρήσιμη με τον οποιονδήποτε τρόπο στους δανειστές της, έστω και σαν "αεροπλανοφόρο" (βλέπε Τουρκία σε πόλεμο Ιράκ) τότε είναι καλύτερα να αποτελέσει παράδειγμα προς αποφυγή χρεοκοπώντας.
Υπάρχουν αρκετές διαφορές από το να μας κάνουν Αργεντινή αλλά δεν ξέρω αν η μηχανική υποστήριξη εφόσον συνεχιστεί (αν συμφέρει τους δανειστές μας και όσο τους συμφέρει) δεν μας κάνει μια Γουατεμάλα της Ευρώπης σε χρόνια και αθεράπευτη κρίση.
Εν τω μεταξύ νομίζω ότι πια δεν έχουμε και πολλές εναλλακτικές λύσεις. Αν όντως δεν μας αρέσει η αγριότητα του ξεσπάσματος της χρεοκοπίας αλά Αργεντινή, πρέπει να ανεχτούμε τους δανειστές μας προσπαθώντας για το λιγότερο επαχθές σε βάρος της χώρας μας, δηλαδή για να διασώσουμε εκείνες τις υποδομές που θα μας επιτρέψουν κάποια στιγμή στο μέλλον να τους στείλουμε στα τσακίδια χωρίς να έχει λεηλατηθεί πλήρως η Ελλάδα και να βρίσκεται με δυνατότητες ανάπτυξης όπως η Αργεντινή των Κίρτσνερ για να μπορούμε να το κάνουμε αυτό. Δυστυχώς κάτι τέτοιο χρειάζεται αποφασιστικότητα, εργατικότητα, κοινωνική συνοχή και ομοθυμία, που δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι χαρακτηρίζει τη σύγχρονη Ελληνική κοινωνία. Και υπάρχει και το θέμα των ταγών που θα οδηγήσουν την κοινωνία σε αυτήν την προσπάθεια. Υπάρχουν;
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου