Κοινωνικός φιλελευθερισμός

Η κα Μπακογιάννη ανέφερε στη χθεσινή της δήλωση ότι δεν υπάρχει θέμα ιδεολογίας για τη Νέα Δημοκρατία γιατί η ιδεολογία είναι σαφής και κινείται στα πλαίσια του σύγχρονου κοινωνικού φιλελευθερισμού.

Σε αυτή τη δήλωση μπαίνουν διάφορα ερωτήματα, τα οποία θα παραθέσω παρακάτω:

1. Είχα την εντύπωση ότι η εκ του καταστατικού ιδεολογία της Νέας Δημοκρατίας ονομάζεται "Ριζοσπαστικός Φιλελευθερισμός" και αποτελεί μια διεθνή πρωτοτυπία του κόμματος. Η εικόνα που έχω για το τι είναι ο Ριζοσπαστικός Φιλελευθερισμός ίσως είναι λανθασμένη αλλά αναφέρω τη προσωπική μου θεώρηση προς χάριν συζήτησης. Η ιδεολογία αυτή αναφέρεται σε ένα σύστημα που οικονομικά κινείται με βάση την ελεύθερη αγορά και αναλόγως των περιστάσεων υπάρχουν κρατικές παρεμβάσεις για την κοινωνική προστασία των αδυνάτων και την προστασία εθνικών και κοινωνικών συμφερόντων. Μιλάμε για ένα σύστημα μεικτής οικονομίας κατά κάποιο τρόπο με ύπαρξη κρατικής πρόνοιας και κρατικής παροχής υπηρεσιών παιδείας και υγείας.
   Στην πράξη θεωρώ ότι στην τελευταία διακυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και στην όποια προσπάθεια για τα δημοσιονομικά προβλήματα, ακολουθήθηκε η μάλλον νεοφιλελεύθερη αντίληψη του "λιγότερο κράτος", όσο μπορούμε να θεωρήσουμε ότι αυτή η διακυβέρνηση είχε γνώμονα και πυξίδα κάποιο ιδεολογικό πλαίσιο.
   Ας διευκρινίσει η κα Μπακογιάννη αν συνεχίζει να πιστεύει σε αυτό το "λιγότερο κράτος" όντας οπαδός του κοινωνικού φιλελευθερισμού.
   
2. Ο αναφερθείς "Κοινωνικός Φιλελευθερισμός" δεν διαφέρει ιδιαίτερα από την ανωτέρω Νεοδημοκρατική πατέντα του Ριζοσπαστικού Φιλελευθερισμού. Και αυτός λειτουργεί στα πλαίσια του καπιταλιστικού συστήματος, υποστηρίζει την ύπαρξη ιδιοκτησίας και δίνει μεγάλη σημασία στην εξασφάλιση της απασχόλησης και στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και στην παροχή κρατικών υπηρεσιών στους τομείς που θεωρεί κοινωνικά αγαθά (πρωτίστως, παιδεία, υγεία, κοινωνική πρόνοια).
   Ο Κοινωνικός Φιλελευθερισμός κινείται στο χώρο του κέντρου και της κεντροαριστεράς και προσεγγίζει τα όρια της σοσιαλδημοκρατίας, από την οποία τον χωρίζουν πιθανότατα κάποιες ποσοτικές διαφορές κυρίως σχετικά με το ποιά είναι κονωνικά αγαθά και ποιοτικές μικροδιαφορές αναφερόμενες στο σκεπτικισμό της σοσιαλδημοκρατίας για το οικονομικό σύστημα του καπιταλισμού.
   Το ερώτημα εδώ είναι για πιο λόγο η κα Μπακογιάννη αναφέρθηκε στον Κοινωνικό και όχι στον Ριζοσπαστικό Φιλελευθερισμό; Για να διακρίνει τον εαυτό της ιδεολογικά από τους ενδοκομματικούς αντιπάλους της, για να δώσει ένα ιδεολογικό στίγμα με βάση μια διεθνή ορολογία και όχι ένα νεφελώδη, εγχώρια κυρίως χρησιμοποιούμενο όρο, ή για να διασαφηνίσει τη σαφή κεντρώα άποψη που θέλει να έχει η Νέα Δημοκρατία και ν' απομακρυνθεί από τις συγγένειες "πολυκατοικίας" με το δεξιό ΛΑΟΣ;
   
3. Ίσως πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη βαρύτητα στον επιθετικό προσδιορισμό "σύγχρονος", που χρησιμοποίησε η κα Μπακογιάνη για τον Κοινωνικό Φιλελευθερισμό, που θεωρεί ιδεολογία της Νέας Δημοκρατίας. Μπορεί απλά να τον χρησιμοποίησε σαν διάκριση από τον παραδοσιακό φιλελευθερισμό του 19ου αιώνα, αυτόν της λεγόμενης αρνητικής ελευθερίας του ατόμου, δηλαδή της ελευθερίας από τις επιδράσεις των άλλων ατόμων. Ο κοινωνικός φιλελευθερισμός αναφέρεται κυρίως στη θετική ελευθερία του ατόμου, δηλαδή στην παροχή των μέσων και των συνθηκών στο άτομο, ώστε να μπορέσει να δράσει στο κοινωνικό σύνολο με βάση το προσωπικό δυναμικό του.
   Πλην όμως, υπάρχει πάντα η υπόνοια ότι η αναφορά "σύγχρονος" στο λόγο της κας Μπακογιάννη, αναφέρεται στην μετεξέλιξη του νεοφιλελευθερισμού, τον οποίο για μεγάλο διάστημα ασπάστηκε και υπηρέτησε.
   Εφόσον θεωρεί ξεκαθαρισμένο το θέμα της κομματικής ιδεολογίας, οφείλει η κα Μπακογιάννη να ξεκαθαρίσει αυτό το σημείο. Τι εννοεί με τον όρο "σύγχρονος";
   
4. Η απλή αναφορά στον κοινωνικό φιλελευθερισμό δεν λύνει σύγχρονα ιδεολογικά προβλήματα για τα οποία ένα κόμμα πρέπει να δίνει απαντήσεις και επίσης δεν λύνει θέματα, που αφορούν ιδιαιτερότητες της χώρας μας. Για παράδειγμα, θα πρέπει να υπάρχει αναφορά για τη μορφή του κράτους σε σχέση με την εθνική ή πολυεθνική του ταυτότητα, την ανεξιθρησκεία και το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε ένα κράτος όπως η σύγχρονη Ελλάδα, που μέσα στη διεθνή παγκοσμιοποίηση παύει να είναι τόσο μονολιθικής υφής, όπως στο παρελθόν με βάση τις επιδράσεις, που δέχεται από τα σύγχρονα μεταναστευτικά ρεύματα. Επίσης το τι είναι κοινωνικό αγαθό δεν απαντιέται με την απλή αναφορά σε μια ιδεολογία. Για την Ελλάδα πχ, που είναι μια νησιωτική και δύσβατη χώρα, για πολλά χρόνια οι μεταφορές και οι επικοινωνίες θεωρούνταν κοινωνικό αγαθό, που έπρεπε να προσφέρεται από το κράτος και η υφή της χώρας δεν άλλαξε επειδή οι πολιτικές αειφόρου ανάπτυξης και κερδοφορίας απαιτούν εδώ και χρόνια, οι τομείς αυτοί να υπάγονται στον ιδιωτικό ανταγωνισμό. Κατά συνέπεια, ρόλος του κράτους στην εξασφάλιση της παροχής αυτών των υπηρεσιών, ακόμα είναι αναγκαίος στην Ελλάδα, πιθανόν πλέον με το κράτος στο ρόλο του ρυθμιστικού και παρεμβατικού παράγοντα της λειτουργίας των υπηρεσιών.
   Άρα χώρος ιδεολογικών διευκρινήσεων υπάρχει, εφόσον όλοι στη ΝΔ συμφωνούν με την κα Μπακογιάννη για τον κοινωνικό φιλελευθερισμό.
   
5. Δεν είμαι σίγουρος αν ο κοινωνικός φιλελευθερισμός είναι η ιδεολογική ταυτότητα του Λαϊκού Ευρωπαϊκού κόμματος, στο οποίο ανήκει η ΝΔ σε επίπεδο Ευρωπαϊκής κοινότητας.
   Αναφέρω πάντως προς βοήθεια διαμόρφωσης συμπερασμάτων, το μανιφέστο του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος για το 2009:
   
   α. Δημιουργία νέων εργασιών. Πολιτικές επενδύσεις στην παιδεία, δια βίου εκπαίδευση, απασχόληση, για τη δημιουργία ευκαιριών για όλους.
   
   β. Αποφυγή του προστατευτισμού. Συντονισμός των οικονομικών και νομισματικών πολιτικών.
   
   γ. Αύξηση της διαφάνειας και της επιστασίας των αγορών.
   
   δ. Πρωτοπορία στην πράσινη τεχνολογία.
   
   ε. Αύξηση του ποσοστού ανανεώσιμων πηγών ενέργειας τουλάχιστον στο 20%.
   
   στ. Πολιτικές εύκαμπτης εργασίας των γονέων για την υποστήριξη της γονεϊκής φροντίδας των παιδιών και των νοικοκυριών.
   
   ζ. Δημιουργία ελκυστικών στρατηγικών για την προσέλκυση εργατών με δεξιότητες από τον υπόλοιπο κόσμο ώστε να βοηθήσουν με το δυναμικό τους, την Ευρωπαϊκή ανάπτυξη.
   
   Πολύ ωραία ακούγονται αυτά. Μήπως να κάτσουν εκεί στη ΝΔ να τα βάλουν κάτω και να τα χρησιμοποιήσουν σαν πρόγραμμα - μπούσουλα παραγωγής πολιτικής; Δεν νομίζω ότι όντας στην εξουσία, τα πολυπροσπάθησαν αυτά, που συμφώνησαν με τους Ευρωπαίους "συγγενείς τους".
   
6. Η δήλωση της κας Μπακογιάννη για παγιωμένη ιδεολογία της ΝΔ, μένει να απαντηθεί και από το νυν αρχηγό, που αναφερόταν στον νεφελώδη μεσαίο χώρο, αλλά και από τους λοιπούς μνηστήρες του αρχηγικού θώκου.
   
7. Αν θεωρηθεί παγιωμένη η ιδεολογία, ένα κόμμα εξουσίας δεν θα πρέπει να μελετήσει, αν σαν εκτελεστική εξουσία έδρασε με βάση την ιδεολογία του, σε ένα συνέδριο, που ακολουθεί πολιτική ήττα και συντριβή; Αν όντως έδρασε με βάση την ιδεολογία του και αποδοκιμάστηκε έτσι, δεν θα πρέπει να δει, για ποια σημεία της εφαρμογής της ιδεολογίας του, καταψηφίστηκε από τους εκλογείς; Δεν θα πρέπει να θέσει προς επαναθεώρηση αυτά τα σημεία; Αν η εφαρμογή της ιδεολογίας του δεν ήταν σωστή, δεν θα πρέπει να συζητήσει,πως θα πρέπει αυτά τα θέματα να εφαρμόζονται στην πράξη;
   
   Φαίνεται ότι αυτά τα πράγματα είναι ψιλά γράμματα για την κα Μπακογιάννη, που εύκολα έθεσε στο περιθώριο τις ιδεολογικές συζητήσεις στο συνέδριο, προτιμώντας απλά ένα συνέδριο εκλογής αρχηγού. Στόχος εδώ και χρόνια των κομμάτων εξουσίας είναι το πως θα πάρουν την εξουσία και όχι το τι θα εφαρμόσουν και πως θα το εφαρμόσουν ερχόμενοι στα πράγματα.
   
   Αλλά ίσως η κα Μπακογιάννη δεν μπορούσε και να πει τίποτε άλλο υπό τις παρούσες περιστάσεις, γιατί τέτοια συνέδρια με αναζητήσεις σε βάθος, απαιτούν ο αρχηγός, που υφίσταται κατά τη διεξαγωγή του συνεδρίου να έχει τη διάθεση να προσφέρει έργο κατά την εναλλαγή της αρχηγίας και όχι απλά να διαφύγει. Και ο κος Καραμανλής μάλλον φαίνεται να απολαμβάνει την απομάκρυνσή του από την πρώτη γραμμή της πολιτικής ή εν πάσει περιπτώσει να βρίσκεται υπό την επήρεια προσωπικών προβλημάτων, που τον εμποδίζουν να κάνει ένα τέτοιο έργο.